Về thẩm quyền, trách nhiệm của Thừa phát lại trong thi hành án, Điều 1 Sắc lệnh trên quy định: Các bản án hoặc trích lục Bản án do các phòng lục sự phát cho đương sự để thi hành các án hoặc mệnh lệnh của Tòa án đều phải có thể thức thi hành, ấn định như sau: “Vậy, Chủ tịch Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa truyền cho các Thừa phát lại theo yêu cầu của đương sự thi hành bản án này, các ông chưởng lý và biện lý kiểm sát việc thi hành án, cai trị chỉ huy binh lực giúp đỡ mỗi khi đương sự chiếu luật yêu cầu…”.
Sau khi Đất nước thống nhất, Nhà nước áp dụng hệ thống cơ quan thi hành án dân sự, chế định Thừa phát lại không còn được áp dụng.
Thực hiện chiến lược cải cách tư pháp, Nhà Nước ta quyết định thực hiện thí điểm chế định Thừa Phát Lại với xuất phát điểm là Thành Phố Hồ Chí Minh với 05 Văn phòng Thừa Phát Lại, và hiện nay mô hình này đã được nhân rộng lên 14 Tỉnh, Thành trên cả nước với gần 60 Văn phòng và 150 Thừa Phát lại đang hoạt động.
Sự ra đời của Thừa phát lại đánh dấu cột mốc quan trọng trong việc thực hiện chủ trương cải cách tư pháp, xã hội hóa một số hoạt động tư pháp. Từ đây người dân biết đến hình ảnh của Thừa phát lại – những người được Nhà nước giao cho chức năng, nhiệm vụ còn rộng hơn những chấp hành viên trong lĩnh vực thi hành án.
Có thể tìm hiểu Thừa Phát Lại qua các câu hỏi:
1. Thừa phát lại là gì? làm việc ở đâu? Ai quản lý Thừa Phát Lại?
- Thừa Phát Lại là người có đủ tiệu chuẩn, điều kiện, do Bộ Trưởng Bộ Tư Pháp bổ nhiệm.
- Thừa Phát Lại làm việc tại Văn phòng Thừa Phát Lại, do Ủy ban nhân dân cấp Tỉnh thành lập, và Sở Tư Pháp đăng ký hoạt động.
- Bộ Tư Pháp quản lý Thừa Phát Lại và phân quyền cho Sở Tư pháp quản lý.
2. Thừa Phát Lại thực hiện những công việc gì?
Thừa Phát lại thực hiện bốn loại việc:
A. LẬP VI BẰNG LÀM CHỨNG CỨ: ghi nhận sự kiện, hành vi làm chứng cứ trước Tòa hoặc làm cơ sở để thực hiện các giao dịch, quan hệ pháp lý khác:
Một số vi bằng thông dụng:
- GIAO NHẬN TIỀN, TÀI SẢN, NHÀ ĐẤT:
+ Để thực hiện việc vay mượn; mua bán, chuyển nhượng nhà đất, tài sản;
+ Để thực hiện việc mua bán nhà, đất chưa đủ điều kiện chuyển nhượng làm cơ sở để giải quyết tranh chấp về sau.
(Ảnh: lập vi bằng giao nhận tiền, giấy tờ tại Văn phòng Thừa Phát Lại Thủ Đức)
- SỰ KIỆN GIAO THÔNG BÁO:
+ Khi cần giao thông báo đòi nhà, đòi nợ, thông báo quyền ưu tiên mua… làm điều kiện để khởi kiện trước Tòa hoặc làm cơ sở để thực hiện các giao dịch, quan hệ pháp lý khác (vì việc gửi qua đường bưu điện không đảm bảo tính pháp lý, việc gửi trực tiếp sẽ rất khó khăn trong việc ký nhận…).
+ Đối với công ty, có thể lập vi bằng việc giao thông báo mời họp hội đồng quản trị, họp hội đồng kỷ luật, quyền ưu tiên mua phần vốn góp…
- GHI NHẬN HIỆN TRẠNG CÔNG TRÌNH, TÀI SẢN:
+ Khi Nhà liền kề xây dựng, ta cần lập vi bằng ghi nhận hiện trạng nhà mình làm cơ sở để thương lượng, khởi kiện để bồi thường thiệt hại xảy ra (nếu có);
+ Trước khi xây dựng nhà: cần lập vi bằng hiện trạng nhà liền kề làm cơ sở để thương lượng, khởi kiện để bồi thường thiệt hại xảy ra (nếu có);
+ Trước khi cho thuê nhà, đất; nhận nhà, đất thuê: làm cơ sở để giải quyết, thương lượng khi phải trả lại nguyên trạng căn nhà khi chấm dứt hợp đồng thuê.
+ Khi chủ thầu xây dựng ngưng không tiếp tục thi công, làm cơ sở để yêu cầu đơn vị khác thi công và giải quyết tranh chấp.
- MỞ KHÓA, THU HỒI NHÀ, KIỂM KÊ TÀI SẢN: Khi bên thuê nhà, tài sản… vi phạm nghĩa vụ mà xét thấy cần sớm thu hồi tài sản, tiếp tục khai thác để hạn chế thiệt hại theo quy định của pháp luật.
+ Khi Thu giữ tài sản theo thỏa thuận trong hợp đồng thế chấp;
+ Khi người thuê nhà, sạp/kiốt vi phạm nghĩa vụ buộc phải trả nhà, sạp/kiốt theo Thỏa thuận;
+ Khi người thuê nhà, sạp/kiốt vi phạm nghĩa vụ đã bỏ đi đâu không rõ…
- GHI NHẬN NỘI DUNG TRÊN INTERNET: EMAIL, FACEBOOK…
+ Khi cá nhân bị nói xấu trên internet;
+ Khi Doanh nghiệp bị ăn cắp bản quyền, nói xấu, xâm phạm sở hữu trí tuệ…
+ Khi cần xác nhận nguồn dữ liệu, thông tin đang tồn tại trên internet…
- GHI NHẬN, XÁC NHẬN NỘI DUNG HỌP, CAM KẾT, LẬP THỎA THUẬN…
+ Sự kiện họp Hội đồng quản trị, họp hội đồng kỷ luật, Đại hội đồng cổ đông của công ty…
+ Sự kiện họp gia đình, họp Gia tộc… để quyết định những vấn đề quan trọng về tài sản, thực hiện quyền và nghĩa vụ…
+ Sự kiện họp nhằm thống nhất, xác nhận các nội dung giữa các bên để thực hiện quyền, nghĩa vụ…
- CÁC NỘI DUNG KHÁC:
+ Xác nhận tài sản trước hôn nhân, trong hôn nhân, khi ly hôn và thừa kế;
+ Xác nhận việc chiếm giữ nhà, trụ sở, tài sản trái pháp luật, nhà đất lấn chiếm;
+ Xác nhận hàng giả bày bán tại cơ sở kinh doanh, giao hàng kém chất lượng;
+ Xác nhận hành vi cạnh tranh không lành mạnh, xác nhận ô nhiễm, tiếng ồn…
+ Xác nhận sự chậm trễ trong xây dựng; nghiệm thu công trình;
+ Xác nhận hành vi trái pháp luật về tin học, hành vi vu khống, làm việc, phát ngôn không đúng theo yêu cầu, không được sự đồng ý của người khác;
+ Xác nhận tình trạng thiệt hại của các cá nhân, tổ chức do người khác gây ra;
+ Xác nhận việc từ chối công việc của cá nhân, tổ chức mà theo quy định của pháp luật cá nhân, tổ chức đó phải thực hiện;
+ Ghi nhận đến hạn không trả tiền, trả nhà, va chạm giao thông để bồi thường;
+ Xác nhận sự kiện pháp lý khác theo quy định của pháp luật…
Toàn bộ quá trình lập Vi bằng được ghi nhận một cách khách quan, trung thực và được văn phòng chụp hình, quay phim đính kèm Vi bằng. Vi bằng được đăng ký tại Sở Tư pháp Tp.HCM.
B. TỔ CHỨC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ (TƯƠNG ĐƯƠNG CƠ QUAN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ):
Khi có bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án, người dân có quyền lựa chọn: yêu cầu thi hành án tại Chi cục Thi hành án dân sự Thủ Đức (Nhà Nước) hoặc Văn phòng Thừa phát lại Thủ Đức (Tư Nhân).
Trong quá trình tổ chức thi hành án, Thừa phát lại có chức năng, nhiệm vụ như chấp hành viên, có quyền áp dụng mọi biện pháp pháp luật quy định để tổ chức thi hành án, kể cả các biện pháp cưỡng chế thi hành án: Khấu trừ tiền trong tài khoản; thu hồi, xử lý tiền, giấy tờ có giá; Khấu trừ thu nhập; Kê biên, xử lý tài sản; Khai thác tài sản; Buộc chuyển giao vật, chuyển giao quyền tài sản, giấy tờ;
Trong trường hợp cần thiết, Văn phòng có quyền áp dụng biện pháp cưỡng chế có huy động lực lượng (Công an, phòng cháy chữa cháy, điện lực, y tế...) để tổ chức thi hành án.
(Ảnh: Quyết định của Thừa Phát Lại cưỡng chế khấu trừ tiền để thi hành án)
C. XÁC MINH TÀI SẢN ĐỂ THI HÀNH ÁN:
Người dân có quyền yêu cầu Thừa phát lại xác minh tài sản thay cho mình để cung cấp cho cơ quan thi hành án làm căn cứ để ngăn chặn, tránh tẩu tán tài sản; để tổ chức thi hành án, thu hồi tài sản.
Đối tượng xác minh bao gồm: Bất động sản, động sản, tài khoản tại Ngân hàng, phần vốn góp tại các công ty, tiền lương, thu nhập, tài sản thừa kế…
D.TỐNG ĐẠT VĂN BẢN CHO TÒA ÁN, CƠ QUAN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ.
Đây là trách nhiệm của Văn phòng Thừa phát lại trước Nhà Nước nhằm giảm tải cho Tòa án và Cơ quan Thi hành án dân sự.
Thủ tục thực hiện việc tống đạt của Cơ quan thi hành án dân sự được thực hiện theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự. Thủ tục thực hiện việc tống đạt văn bản của Tòa án thực hiện theo quy định của pháp luật tố tụng.
E. TƯ VẤN PHÁP LUẬT MIỄN PHÍ
Là một tổ chức do Ủy ban nhân dân Thành Phố Hồ Chí Minh thành lập, Văn phòng Thừa Phát Lại có trách nhiệm tư vấn pháp luật miễn phí cho người dân.
- Tư vấn qua Điện thoại: 01234 112 115 (24/24);
- Tư vấn tại Văn phòng: giờ hành chính (Từ thứ 2 đến hết buổi sáng thứ 7);
- Văn phòng hỗ trợ đến nhà để nhận hồ sơ.
3. Chi phí Thừa Phát Lại như thế nào?
- Văn phòng Thừa Phát Lại tự chủ về tài chính. Chi phí Thừa Phát Lại do Người dân có yêu cầu thỏa thuận với Thừa Phát Lại tùy theo tính chất công việc.
- Thứ nhất: Thừa Phát Lại là công cụ mà Nhà Nước tạo ra cho người Dân để tự xác lập chứng cứ, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình trong giao dịch dân sự. Thừa Phát Lại có thể lập vi bằng mọi lúc, mọi nơi. Nói một cách ví von: Thừa Phát Lại là 113 của Dân sự!
- Thứ hai: Thừa Phát Lại tổ chức thi hành án dân sự tương đương thẩm quyền cơ quan thi hành án dân sự: cung cấp thêm cho người Dân quyền lựa chọn nơi tổ chức thi hành án một cách nhanh chóng, đúng pháp luật, tiết kiệm chi phí và hiệu quả!
- Thứ ba, Thừa Phát Lại xác minh tài sản, là công cụ hữu hiệu để người dân bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình trong quá trình xét xử, thi hành án, ngăn chạn hành vi tẩu tán tài sản của người phải thi hành án.
- Thứ tư, Thừa phát lại tống đạt văn bản cho Tòa án, Cơ quan Thi hành án dân sự, giúp giảm tải hoạt động của các cơ quan này, từ đó tăng chất lượng công việc phục vụ nhân dân.
5. Một số bài viết về Thừa Phát Lại
Tiếng Việt
English
